Buğday Yetiştiriciliği ve Püf Noktaları
Buğday Yetiştiriciliği ve Püf Noktaları
Buğday Nedir? Neden Önemlidir?
Buğday bitkisi, tek yıllık bir bitkidir. Buğday,
her türlü iklim ve toprak koşullarında yetişebildiği gibi çok sayıda çeşide
sahip olmasından dolayı, dünyanın hemen hemen her tara fında yetişebilen bir
bitkidir. Buğday gerek dünyada; gerekse ülkemizde en fazla üretilen tarım ürünü
olması nedeniyle önemli bir tarım ürünüdür.
Buğday Hangi Tür Toprakta ve İklimde Yetişmektedir?
Buğday çoğunlukla ılık ve serin ortamlarda
yetişen bir bitkidir.
Gelişiminin il evrelerinde yani çimlenme ve
kardeşlenme evresinde yüksek sıcaklıklardan hoşlanmaz. Sıcaklık genel olarak
5-10 ºC civarında ve nisbi nem %60'ın üstünde olduğu durumlarda bitki
normal gelişmeşimine devam etmektedir.
Vegatatif gelişenin ileri devresinde (sapa
kalkma) fazla sıcaklık istemeyen bir bitkidir. Buğday, 10-15 ºC'lık sıcaklık,
%66 nisbi nem ve az ışık, iyi bir gelişme için optimum şartları ifade
etmektedir.
Buğday bitkisi için yıllık yağışı 350-1150 mm
olan iklim bölgelerinde optimum şartlarda yetişebilmektedir. Kaliteli ve bol
ürün yıllık yağışı 500-600 mm olan yerlerde veya toprakta bu nemi sağlayacak
sulamalarda alınabilmektedir.
Buğday genel olarak derin, killi, tınlı-killi
olan ve yeterli organik maddesi olan fosfor ve kireci bulunan, kumlu tınlı
topraklarda yetişmeyi seven bir bitkidir. Unutulmamalıdır ki, toprakta bulunan
organik madde arttıkça, buğdayın verimi de aynı oranda artmaktadır.
Buğday için besin maddesi yönünden fakir
topraklarda kaplıca çeşitleri, orta şartlarda ekmeklik çeşitleri, en iyi
şartlarda da makarnalık çeşitleri ekmek daha uygundur.
Buğdayda Yetiştirme Teknikleri Nelerdir?
Bölgemizde kuru ve sulu koşullarda buğday
çeşitli kültür bitkileri ile münavebeye girmektedir.
Kuru Koşullarda Ekim Nöbeti Nasıl Olmalıdır?
Buğday-Nadas-Buğday
Buğday-Mercimek-Buğday
Buğday-Mercimek-Arpa
Sulu Koşullarda Ekim Nöbeti Nasıl Olmalıdır?
Buğday-İkinci ürün-Pamuk
Buğday-İkinci ürün-Sebze
Buğday-İkinci ürün-Yem bitkileri
Buğday-İkinci ürün-Pamuk-Arpa-İkinci ürün
Buğday-İkinci ürün-Mercimek-İkinci ürün
(İkinci ürün: Yerfıstığı, Mısır, Susam, Ayçiçeği
vs.)
Buğday Çeşitleri Nelerdir?
Kaplıca grubu buğdaylar (Hayvani yem olarak ve
hayvan yemi olarak kullanılır.)
Makarnalık grubu buğdaylar
Ekmeklik grubu buğdaylar
Toprak Hazırlığı Nasıl Yapılmalıdır?
Kuru Koşullarda Toprak Hazırlığı Nasıl Yapılmalıdır?
Bölgemizde kuru koşullarda buğday-nadas veya
buğday-mercimek ekim nöbeti uygulanmaktadır. Bu nedenle buğday-nadas
sisteminde, buğday hasadını takiben hiçbir toprak işlemesi yapılmadan, ekim
sahası kışı geçirdikten sonra, erken ilkbaharda mart ayının ikinci yarısından
itibaren toprak uygun tava geldiğinde soklu pullukla sürüm yapılmalıdır. Daha
sonra sonbaharda diskharrow + tırmık ve tapan çekilerek tohum yatağı
hazırlanmalıdır. Buğday-Mercimek hasatından sonra toprak gölge tavında iken
derin sürüm yapılmalıdır. Daha sonra sonbaharda diskharrow + tırmık ve tapan
çekilerek tohum yatağı hazırlanmış olur.
Sulu Koşullarda Toprak Hazırlığı Nasıl Yapılmadır?
Sulanan sahalarda buğday genellikle çapa
bitkileri ile münavebeye girmektedir. Bu nedenle sonbaharda ön bitki hasatından
sonra, bitki kalıntıları temizlenmeli veya uygun alet ekipmanla parçalanmalı,
bundan sonra döner kulaklı pullukla derin sürüm yapılıp, toprağa
karıştırılmalıdır.
Daha sonra diskharrow ve tırmık çekilerek
keseklerin toprağa karıştırılmalıdır. Daha sonra diskharrow ve tırmık çekilerek
keseklerin kırılması sağlanır. Kesekler kırıldıktan sonra flot çekilerek, tohum
yatağı hazırlanır.
Buğdayın Ekim İşlemi Nasıl Yapılmalıdır?
Buğday ekimi bölgemizde genellikle
15 Ekim-15 Kasım tarihleri arasında yapılmaktadır. Ekimde geç kalınmamalıdır.
Aksi halde kışlık buğdaydan da, yazlık buğday gibi düşük verim elde edilmektedir. Onun için günlük
ortalama ısının 5-8 ºC etrafında seyrettiği devrede buğday ekimi yapılmalıdır.
Kışlık buğdayların 5-8 cm derinlikte ekilmesi verimin artmasında önemli
etkendir. Ekime hazır vaziyetine getirilen tohum yatağına kuru koşullarda 15-17
kg/da, sulu koşullarda ise 13-15 kg/da üzerinden mibzerle ekim yapılmalıdır.
Ekimden önce tohum mutlaka civalı ilaçlarla ilaçlanmalıdır.
Buğdayın Gübrelemesi Nasıl Yapılmalıdır?
Buğdayda dengeli bir gübreleme yapmak için gübre mutlaka toprak tahlilleri neticesine göre atılmalıdır.
Araştırmalar sonucunda; Bölgemizde buğdaya kuru koşullarda 6-8 kg/da N, 9 kg/da
P2O5, sulu koşullarda ise 16 kg/da N, 13 kg/da P2O5 karşılığı azotlu ve
fosforlu gübre verilmesi önerilmiştir. Azotlu gübrenin ilk yarısı ve fosforlu
gübrenin tamamı ekimde, azotun ikinci yarısı ise kardeşlenme başlangıcında
uygulanmalıdır. Azotlu gübre toprak yüzeyine, fosforlu gübre mibzerle banda
verilmelidir.
En İyi Buğday Gübresi Hangisidir?
Buğday,
mısır ve çeltik için özel üretilen gramino adlı
gübremizi önermekteyiz.
İÇERİK |
% w/w |
ORGANİK MADDE |
32 |
TOPLAM AZOT (N) |
8,3 |
ORGANİK AZOT (N) |
0,3 |
NİTRAT AZOTU (N) |
6 |
AMONYUM AZOTU (N) |
1 |
ÜRE AZOTU (N) |
1 |
TOPLAM FOSFOR PENTAOKSİT (P2O5) |
5 |
SUDA ÇÖZÜNÜR FOSFOR PENTAOKSİT |
4 |
SUDA ÇÖZÜNÜR MAGNEZYUMOKSİT (MgO) |
2 |
SUDA ÇÖZÜNÜR DEMİR (Fe) |
0,5 |
SUDA ÇÖZÜNÜR ÇİNKO (Zn) |
1 |
SERBEST AMİNOASİT |
14 |
PH |
1-3 |
KLOR |
0,78 |
Üretimde kullanılan organik ham madde kaynağı bitkisel menşeli aminoasit
içeren katı organik gübredir.
Suda, tavsiye edilen konsantrasyonlarda çözünür, hiçbir şekilde çökmez ve
kalıntı bırakmaz.
KULLANIM ALANI |
UYGULAMA YERİ |
DOZ |
KULLANIM DÖNEMİ |
BUĞDAY |
YAPRAKTAN |
500 gr/da |
yeterli miktarda su ile karıştırılarak kardeşlenme dönemi başlangıcında verilir. |
ÇELTİK |
YAPRAKTAN |
500 gr/da |
yeterli miktarda su ile karıştırılarak çiçeklenme öncesinde verilir. |
MISIR |
YAPRAKTAN |
500 gr/da |
yeterli miktarda su ile karıştırılarak koçan oluşturma döneminde verilir. |
DAMLA SULAMA |
1000 gr/da |
bitkinin her döneminde kullanılabilir. |
NOT : YAPRAKTAN UYGULAMALARDA 1 DEKAR İÇİN 20-40 LT SU KULLANILABİLİR.
DETAYLI
BİLGİ VE SİPARİŞ İÇİN: http://www.tohumgubre.com/Gramino-Bugday-Celtik-ve-Misir-Gubresi,PR-134.html
Buğdayın Sulanması Nasıl Yapılmalıdır?
Buğday bitkisinin suya ihtiyaç duyduğu veya en
fazla su tükettiği dönemleri sapa kalkma, başaklanma ve süt olum dönemleridir.
Sapa kalkma Mart sonu, başaklanma Nisan başı ve süt olumu ise Mayıs başına
rastlamaktadır. Buğday öncelikle başaklanma başlangıcı ve süt olumunda olmak
üzere iki kez sulanmalıdır. Ancak suyun pahalı ve kıt olduğu yer ve durumlarda,
bir defa sulamaya olanak verile biliniyorsa sulama başaklanma başlangıcında
yapılmalıdır. Suyun bol olduğu ve kurak geçen mevsimlerde ise sapa kalkma,
başaklanma ve süt olumunda olmak üzere 3 defa sulanmalıdır. Eğer buğday ekim
mevsiminde çıkış için toprakta yeterli nem yoksa ve mevsim itibariyle kurak
geçiyorsa ekimde de sulama yapılmalıdır. Sulamalar toprağın 90 cm derinliği
doyuracak şekilde yapılmalıdır. Sulamalara ne zaman su verileceği ise nem
kontrol çubukları ile kontrol edilebilir. Basit bir 08-10 luk demir
"T" çubuk toprağa bastırılınca 30-40 cm girebiliyorsa sulama
yeterlidir. Bu kontrol suyun bulunduğu yerde yapılmalıdır.